Opdracht Stromingsboek Klas 6

Opdracht stromingsboek Lijmen/Het been

Standaardtitelbeschrijving

Titel: Lijmen/Het been

Auteur: Willem Elsschot

Pagina’s: 239

Uitgever: Em. Querido

Jaar van uitgave: 1924

Genre: Roman

Samenvatting

In het boek Lijmen zit de ik-persoon in een café en ontmoet daar Laarmans. Hij nodigt de ik-persoon thuis uit en vertelt hoe hij veranderd is sinds hij Boorman heeft leren kennen. Hij bood Laarmans een baan aan als secretaris voor het Algemeen Wereldtijdschrift.Hij gaat in het kantoor werken, maar als hij daar een blunder begaat, moet hij meegaan om het ‘lijmen’ te leren. Na een mislukte lijmpoging komen Boorman en Laarmans bij de firma Lauwereyssen, waar keukenliften worden gemaakt. Mevrouw Lauwereyssen vertelt hen over de firma en over haar been, waar ze veel last van heeft. De volgende dag worden er foto’s gemaakt en bestelt mevrouw 100.000 exemplaren van het tijdschrift. Eigenlijk willen ze daarna minder exemplaren, maar dat kan volgens Boorman niet meer. Dan weigeren ze om de zending aan te nemen, maar het lukt Laarmans om de tijdschriften toch kwijt te raken en voortaan zal hij het geld komen incasseren. De laatste termijn mag Laarmans zelf houden, maar hij wil deze aan de firma schenken. Mevrouw Lauwereyssen wil daar echter niets van weten. Boorman kan met een gerust hart afscheid nemen en begint een zaak in hoestpillen. Laarmans heeft al tien jaar de leiding over het tijdschrift en vraag de ik-figuur of hij secretaris wil worden, maar dat vindt de man niets en hij rent weg.

In het Been komen Laarmans en de ik-figuur elkaar weer tegen. Laarmans nodigt de man uit in zijn huis om te vertellen wat er de laatste tijd met hem gebeurd is. Hij vertelt dat Boorman’s vrouw was overleden en dat Boorman op bezoek was bij Laarmans. Ze liepen samen over de markt en Boorman liep een vrouw omver, namelijk mevrouw Lauwereyssen. Boorman voelt zich schuldig als hij ziet dat zij een houten been heeft. Hij denkt dat hij daar schuldig aan is en weet niet wat hij kan doen. Samen met Laarmans gaat hij naar diens neef Jan, die pastoor is en hij vertelt het verhaal, maar zonder namen te noemen. Jan raadt hem aan het geld terug te geven. Mevrouw Lauwereyssen krijgt dan nu het verschil terug, maar dat wil ze helemaal niet. Boorman sleept haar dan voor de rechter om het geld te betalen, maar de zaak wordt door de rechter geschrapt. Boorman heeft dan nog steeds het geld. Als hij hoort dat de firma verkocht gaat worden, wil hij het oud papier, nog 90.000 tijdschriften, opkopen. Hij wordt echter van de veiling verwijderd, omdat hij zo’n hoog bod doet. Hij belandt in een inrichting, maar Jan Laarmans ziet kans hem daaruit te krijgen. Als Jan het hele verhaal hoort, vertelt hij dat hij mevrouw Lauwereyssen kent en zorgt hij ervoor dat het geld toch bij haar terechtkomt. Door deze gebeurtenissen wil Laarmans stoppen met het tijdschrift. Hij laat het weer aan Boorman over en krijgt zelf een baan in de scheepsbouw, waarvoor hij met iemand moest trouwen.

Kenmerken ‘Nieuwe Zakelijkheid’

• Strakke vormgeving
• Zakelijke weergave van feiten en handelingen
• Weglating van veel omschrijvende formuleringen (o.m. bijvoegelijke naamwoorden) die voor sfeertekening gebruikt worden.
• Wat de inhoud betreft bestaat een voorkeur voor moderne, technische, commerciële, politieke of sociale stof.
• De stijl wordt gekenmerkt door korte zinsbouw, filmische overgangen, een strak prozaritme en wisselende, direct naast elkaar geplaatste beelden. Men spreekt in dit verband van een reportagestijl.

Toelichting

Het boek bevat een zakelijke weergave van feiten en handelingen. In het boek wordt er vaak gesproken over ministeries. Bijvoorbeeld het Ministerie van Nijverheid. Ook wordt er gesproken over handelingen in de fabriek van Lauwereyssen. Bijvoorbeeld dat ze praten over welk gereedschap ze moeten gebruiken. Dit is een zakelijke weergave van feiten en handelingen.

Elsschot schrijft ook zonder sfeertekening. Bijvoorbeeld dat Boorman praat over de dood van zijn vrouw. Hij bindt er geen doekjes om dat ze dood is en vertelt gewoon dat ze is te komen overlijden. Ook wordt er over de fabriek van Lauwereyssen weinig details gegeven. Er wordt alleen duidelijk gemaakt dat het een fabriek. En niet over wat voor indruk het maakte op de hoofdpersonen.

Tevens bevat het boek inhoud over moderne, technische, commerciële, politieke en sociale stof. Moderne stof, omdat het verhaal zich plaatsvond in de tijd van toen. Technische stof, omdat er wordt gesproken over bepaalde gereedschappen in de fabriek van Lauwereyssen. Commerciële stof, omdat het gaat over de economie van toen en hoe Boorman zijn brood verdient. Politieke stof, omdat het gaat over ministeries die Boorman erbij haalt om mensen te ‘lijmen’ voor zijn Wereldtijdschrift. Zo komt hij dan overtuigender over. Bijvoorbeeld het Ministerie van Nijverheid die hij gebruikt om Mevrouw Lauwereyssen te lijmen. Ook omdat het over het rechtssysteem gaat van die tijd. De rechter kon niet mevrouw Lauwereyssen dwingen om het geld van Boorman aan te nemen. En als laatste sociale stof, omdat het boek draait om hoe Boorman omgaat met mensen en hoe hij er eigenlijk kapot aan kan gaan. Iedereen weet dat je zo niet met mensen om kan gaan.

De schrijfstijl van Elsschot bestaat ook uit korte zinnen. De zinnen worden niet gekenmerkt door eindeloze komma’s die de zin maar laten doorgaan, totdat je eigenlijk niet meer weet waar die ook alweer begon.

Exponent van Nieuwe Zakelijkheid

Het boek ‘Lijmen/Het been’ is een exponent van de literaire stroming: ‘Nieuwe Zakelijkheid’, omdat het bijna alle kenmerken bevat van die stroming. Ook zijn die kenmerken makkelijk te herkennen in het boek en hoef je er niet naar op zoek, want de kenmerken beginnen al vanaf het eerste hoofdstuk. Het boek zou je dus kunnen zien als een duidelijk voorbeeld voor deze literaire stroming.